دامون شش بلوکی
پژوهشگر موسیقی قشقایی
یکی از نکات بسیار مهم که در مباحث مربوط به موسیقی شناسی (موزیکولوژی) و قوم موسیقی شناسی (اتنوموزیکولوژی) در بسیاری مواقع نادیده گرفته شده است و در موارد گوناگونی بسیاری مخاطبان و حتی کارشناسان مربوطه را هم در حوزه تفکیکات، آنالیزهای محتوایی و جانبی را دچار اشتباه و انحراف مینماید، عدم تشخیص و نا آگاهی از تفاوت مرزبندیهای سیاسی با مرزبندیهای فرهنگی و هنری است. دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان در بسیاری موارد فرهنگی، هنری، آیینی و اعتقادی دارای مشترکات فراوانی در زمینههای مربوط بوده و هستند. موسیقی که از شاخصهای مهم فرهنگ و هنر هر دو سرزمین بوده نیز از مواردی است که هم در بخش مربوط به فولکلورها و موسیقی قومی که نماد بارز آن موسیقی آشیقی(عاشیقی) است، در بحث مربوط به نغمات و هم در بخشسازی و آوازی و همینطور در مورد ادبیات و شعر و منظومههای روایی این رپرتوار از موسیقی رایج در جمهوری آذربایجان تجانس بسیاری با موسیقی در آذربایجان ایران و همینطور دیگر اقوام ترک زبان ایران (قشقایی، ترکمن، شاهسون و…) دارد.
همینطور در بخش موسیقی شفاهی حرفهای «موغامات» که در ژانر مشابه در ایران به موسیقی ردیفی دستگاهی شناخته میشود، همگونیها و تجانسات تنگاتنگی بین دستگاهها و گوشهها بوده و حتی در برخی موارد به روایات به حدی نزدیک بوده که حتی در برخی موارد در نامگذاری متفاوت مینماید. در دوره حکومت سوسیالیستی اتحاد جماهیر شوروی فرهنگ اقوام و ملتهای گوناگون حاضر در این سرزمین بویژه در زمینه موسیقی بسیار رشد یافته و شکوفا شده بود. مناطقی چون آذربایجان، ارمنستان، قفقاز به غیر از وجود و ارتقا و گسترش فرهنگ شفاهی و فولکلور خود در حوزه مربوط به موسیقی علمی و آکادمیک نیز ارتباط و پیوند بسیار تنگاتنگی با فرهنگ موسیقی پیشرفت گرای روسی داشته و دارند. بسیاری از استادان و هنرجویان آذری در کنسرواتوارهای مسکو و لنینگراد در نیمه دوم سده بیستم بویژه در کلاسهای شوستاکویچ و میاکوفسکی آموزش دیده و با وجود جانمایه موسیقی غنی خود آثار بزرگی را خلق نمودند.
کنسرت گروه دلنوازان آذربایجان که به سرپرستی و نوازندگی تار مالک منصوراوف و خوانندگی و نوازندگی عود فرامرز گرمرودی پنجشنبه این هفته در برج میلاد برگزار میشود می تواند فصلی نو در ارتباطات فرهنگی موسیقایی بین موسیقیدانان دو کشور شده و شاهد تبادل تجربی بین استادان و موسیقیدانان دو کشور باشیم. فرامرز گرمرودی تنها عضو ایرانی این گروه که خواننده و نوازنده و آهنگساز بسیاری قطعات این اجرا را بر عهده دارد آموزش آواز و ردیف آوازی را نزد استاد اسماعیل مهرتاش و با الگو برداری از استادانی چون ظلی و شجریان ادامه داده و نوازندگی ساز عود و ردیفهایسازی را نزد استاد منصور نریمان و حسین بهروزی نیا طی کرده است.اعضای گروه دلنوازان در کنسرت فردا پنجشنبه ۲۶ آذرماه که در برج میلاد تهران و با همکاری فراوان انجمن موسیقی ایران و جناب آقای علی ترابی برگزار میگردد را مالک منصوراوف – سرپرست و نوازنده تار، فرامرز گرمرودی خواننده و نوازنده عود، الشن منصوراوف: کمانچه، شیرزاد فتحعلی اوف:بالابان توتک سرنا، کامران کریم اوف: نقاره، فرید بابایف: کمانچه بم، نورلان جبیزاده:بم تار و حسام الدین عزیزاوف:نقاره بم تشکیل میدهند.