به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جمعیت جوانان به نقل از سایت تحلیلی خبری ۹صبح هم زمان با زمستان ۱۳۸۶ آغاز شد و تصویربرداری آن در سه استان فارس، اصفهان و تهران انجام گرفت که با طی کردن مراحل مختلف و در نهایت تکمیل امور فنی تدوین و صداگذاری در زمستان ۱۳۹۳ نتیجه ی این کارِ چند ساله آماده ی نمایش شد. آخرین پژواک کوهستان در سه نوبت و به صورت خصوصی در شهرهای شیراز و تهران به اکران د رآمد و کانون توجه خاص هنرمندان و علاقه مندان این هنر و اصحاب رسانه قرار گرفت؛ اما هنوز این فیلم به اکران عمومی در نیامده و به زودی از طریق گروه هنر و تجربه در سینماهای این گروه در کشور اکران عمومی خواهد شد . از عوامل تولید این فیلم می توان به وحید پناهی »کارگردان «بهمن منفرد »تهیه کننده «علی محمدقاسمی » تدوین گر« آرش قاسمی »صداگذار «سینا آزری »تصویربردار «سینا خیاطان و علی میرمطهری »صدابرداران «سامان مجد وفایی »تصحیح رنگ و نور «پژمان شاه علی »عکاس «مهرزاد دیرین »طراح گرافیک «و علی منفرد » مدیر تولید « اشاره کرد . متنِ پیشِ رو شرحی است بر چگونگی ساخت و تهیه ی این فیلم مستند، به قلم کارگردانِ فیلم:
موسیقی هر قوم و ملتی ریشه در فرهنگ و اصالت های وجودی آن قومیت دارد و مانند گواهی زنده، با عمری به درازای یک تمدن، نشان دهنده ی ویژگی های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و گاهی سیاسی آن ملیت است که از مناظر مختلف راه را برای شناخت مردمان آن سرزمین هموار می کند. شکل و فرم کنونی موسیقی مقامی در کشورمان با عبور از فراز و نشیب های گوناگون سینه به سینه از گذشتگان و نسل های قبل به دست خنیاگران و موسیقی دانان امروز اقوام مختلف رسیده است. از همین حیث و به دلیل اهمیت نگاه و توجه خاص به هنر ناب موسیقی کشور و همی نطور ضرورت حفظ، اشاعه و ارائه ی این مؤلفه ی فرهنگی بسیار مهم، ما نیز بر آن شدیم تا قدمی در حد توان در این مسیر برداریم و به سراغ بخشی از موسیقی مقامی ایران و هنرمند
برجسته ای از این دیار برویم تا علاوه بر لذت بردن و شناخت هر چه بیشتر چشمه ی زلال هنرش، بتوانیم گوشه ای از آواها و نواهای اصیل این سرزمین را ثبت و ضبط کنیم تا به رسم یادگار برای نسل های آینده و علاقه مندان به هنر موسیقی و پژوهشگران این هنر بماند.
روند ساخت فیلم مستند آخرین پژواک کوهستان
تمام این ویژگی ها ما را بر آن داشت تا تصمیم بر تهیه و تولید فیلم مستندی با هدف بررسی زندگی و آثار محمدحسین کیانی بگیریم که از سال ۱۳۸۶مصادف با نخستین ارتبا طها با ایشان، ساخت این فیلم آغاز شد و طی جلسات مختلفی که با خود ایشان داشتیم، توانستیم بخشی از هنر وجودی ایشان را ثبت و ضبط کنیم و با گوشه ای از زندگی وی آشنا شویم. اما پیمودن این مسیر با مشکلات و موانعی نیز همراه بود. از نخستین و مهم ترین موانع می توان به فوت استاد کیانی به دلیل کهولت سن در سال ۱۳۸۸ در میانه ی راه تصویربرداری فیلم اشاره کرد که موجب تأسف فراوان شد. با از دست دادن او و به دلیل نبود آثار ضبط شده ی درخور توجهی از وی، با مشکل کمبود منابع و آثار این هنرمند گرانقدر روبه رو شدیم. به دلیل شخصیت خاص ایشان و نبود امکانات ضبط صدا در اوج فعالیت هنری کیانی در ایل، آثار شایسته ی توجهی از صدای وی باقی نمانده بود و از هنرمندی در این سطح صرفاً دو یا سه آلبوم ضبط شده که آن هم متعلق به اواخر عمرشان محسوب می شود، بر جای مانده بود. همین امر سبب شد تا برای رسیدن به آثار آرشیوی صوتی و تصویری از اجراهای او که در آن زمان منابع مشخصی نیز نداشتند، تحقیقات میدانی گسترده ای در سطح چند استان کشور شروع شود.
به علاوه به دلیل در قید حیات نبودن محمدحسین کیانی برای شناخت هر چه بیشتر ابعاد شخصیتی و زندگی هنری وی و اشراف بر ویژگی های موسیقایی آثار ایشان، نیاز به ارتباطات گسترده ای با هنرمندان و موسیقی دانان قشقایی که سابقه ی همکاری با کیانی را داشتند و همچنین خانواده ی ایشان بیش از پیش احساس می شد. تمامی امور یاد شده ا زجمله جمع آوری اطلاعات، اسناد مربوط به زندگی ایشان و آرشیوهای مورد نظر برای غنای هر چه بیشتر فیلم گفته شده و دادن اطلاعات کامل و جامع تر به مخاطبانِ این اثر، زمان بسیاری را به خود اختصاص داد.
در راستای رعایت موارد علمی و پژوهشی اثر، به ویژه بررسی ویژگی های موسیقایی آثار کیانی از ابعاد گوناگون در روند تولید و ساخت این فیلم نیاز به اشراف بر بخشی از موسیقی قشقایی و مقامی ضروری می نمود که این مهم با بهره مندی از حضور و نظرات هنرمندان شاخصی از موسیقی قشقایی چون » فرود گرگین پور « ، »فرهاد گرگین پور « ،» افسانه جهانگیری « ،» پروین بهمنی ،» دامون شش بلوکی « ،» منوچهر کیانی « ، »علیرضا شهبازی « ،» محمد جاویدی ، »مسعود نامداری « ،» محمود اسکندری « ،» برزو طیبی پور « ، »محمد شهبازی ،»غلامعلی گرگین پور « ،» نادر عبداللهی « ،» ارسلان میرزایی « و برخی دیگر از
هنرمندان موسیقی قشقایی به سرانجام رسید. علاوه بر موسیقی دانان نواحی این مستند از نظرات دیگر استادان موسیقی ایران چون » محمدرضا درویشی« ، »شهرام ناظری « ،» حسین علیزاده « ،» کیوان ساکت « ،» پیروز ارجمند » و… نیز بهره گرفت و غنای بیشتری یافت.
نگاهی به زندگی محمدحسین کیانی
محمدحسین کیانی یکی از خوانندگان برجسته ی موسیقی نواحی مقامی )قشقایی( در طی یک قرن اخیر است. او طبق شناسنامه در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی در طایفه ی عمله ی ایل قشقایی در فارس به دنیا آمد. در کودکی با توجه به صدای خوشی که داشت، آوازخوانی را با بهره جویی از محضر استادان بزرگ موسیقی قشقایی شروع کرد. سپس کار خود را با یکی دیگر از استادان بنام موسیقی مقامی قشقایی یعنی » داوود نکیسا « که نوازنده ای چیره دست در نواختن سازهای تار، سه تار و کمانچه بود، ادامه داد و از شاگردی او نیز سود جست. حاصل این همکار یها، آثار درخشان و با ارزشی در زمینه ی موسیقی مقامی ایران بوده که متأسفانه به دلیل نبودن امکانات ضبطِ حرفه ای صدا و نگهداری در آن زمان، اثری از آن دوران برای امروز باقی نمانده است.
محمدحسین کیانی تا اوایل دهه ی ۱۳۳۰ شمسی در ایل و به صورت عشایری و ایلی زندگی می کرده است و از حدود سال ۱۳۳۲ به زندگی یکجانشینی در روستای جای دشت فیروزآباد روی می آورد. وی در اوایل دهه ی ۱۳۴۰ به همراه هادی نکیسا در رادیو شیراز به اجرای قطعاتی از موسیقی قشقایی می پردازدکه همین امر سبب شهرت بیشتر برای او می شود و رادیو شیراز نخستین رسانه ی رسمی محسوب می شود که صدای کیانی از آن پخش شده و همین مسئله موجب می شود که او در میان غیر ترک زبانها هم شناخته شود و جایگاه هنری و اجتماعی وسیع تری بیابد؛ به طوری که آثار ارائه شده در رادیو شیراز و چندین اثر دیگر از وی در ابتدا به صورت صفحات گرامافون و سپس در قالب نوارهای کاست انتشار پیدا می کند و در دسترس عموم قرار می گیرد.
محمدحسین کیانی بعد از انقلاب اسلامی ایران، به دلایلی به مدت ۱۵ سال، یعنی از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۷۲ حضورش در محافل و مجامع را برای اجرای موسیقی و آواز کم می کند. اما سرانجام سال ۱۳۷۲ در نخستین کنسرت در شیراز شرکت می کند. او از آن پس در بسیاری از شهرهای ایران به صورت کنسر تهای موسیقی برنامه هایی را اجرا کرد که با استقبال علاقه مندان مواجه شد و شهرت کیانی را افزون تر از پیش کرد. که این اجراها از سوی استادان و پژوهشگران صاح بنام موسیقی کشور نیز توجه بسیاری شد.
کیانی در سال ۱۳۷۸ با همکاری »برزو طیبی « دو آلبوم موسیقی، با عنوا ن های ایلیاد ۱ و ایلیاد ۲ ضبط و منتشر می کند. پس از آن در سال ۱۳۸۳ با دعوت محمدرضا درویشی در جشنواره ی موسیقی نواحی محلی ایران در کرمان شرکت می کند و در آنجا نیز با اجرای زیبایی خوش می درخشد و قدرت و تکنیک خود در آواز مقامی کشور را ثابت می نماید. همین امر نیز باعث می شود وی به عنوان چهره ی برتر جشنواره و یکی از ۳۶ استاد برجسته ی موسیقی مقامی ایران معرفی شود. او سرانجام در روز ۲۸ فروردین ۱۳۸۸ در حدود صد سالگی در همان خانه ی کوچک و ساده ای که خود در سال ۱۳۳۲ در روستای جایدشت فیروزآباد ساخته بود، چشم از جهان فرو بست.
کیانی هنرمندی بود که در طی عمر طولانی خود حدود یک قرن با موسیقی زندگی کرد و صدای پرطنین و خوش و محزونش ریشه در تاریخ داشت و فرم آوازی و جنس صدایش تحت تأثیر طبیعت، جغرافیا، فرهنگ و شیوه ی زندگی ایل قشقایی شکل گرفته بود؛ آوا و آوازی چنان بِکر که گویی صدای تاریخ این سرزمین است و از هزاران سال پیش برخاسته است و همچنان پژواک آن ازحنجره ی کیانی ادامه داشت. صدایی که بازگوکننده ی دردها، رنج ها، مشقات و سختی های زندگی ایل قشقایی بود و طنین آن احوال هر مرد و زن یا پیر و کودکی را منقلب می کرد. آثار باقی مانده از مرحوم کیانی را می توان منبع و اسناد صوتی درخور اعتماد و بسیار بااهمیتی در زمینه ی موسیقی قشقایی و موسیقی آوازی خطه ی فارس و زاگرس برای موسیقی دانان و پژوهشگران این عرصه و علاقه مندان این هنر برشمرد. روحش شاد.
