ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﻗﻮﻡ ﺑﺰﺭﮒ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

مقاله فوق قسمت اول از مقاله ارسالی از طرف جناب آقای مصطفی گلزاری در خصوص خاستگاه قوم قشقایی است.

ﺍﺯﺑﺪﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭ ﺭﯾﺸﻪ ﻗﻮﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺑﯽ ﭘﺎﯾﻪ ﻭ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺗﻼﺵ ﻫﺎﯼ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﻓﺎﺭﺳﻨﺎﻣﻪ ﻧﺎﺻﺮﯼ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻭ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺻﻠﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ، ﺍﻣﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻨﺪﯾﺎﺕ ﺷﻨﯿﺪﺍﺭﯼ ﻭ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺣﺪﺱ ﻭ ﮔﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﯾﺎ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﺴﻌﻮﺩﯼ ﺳﺨﻦ ﺍﺯ ﺁﻣﺪﻥ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺷﻤﺎﻝ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﻭﺭ ﺩﺳﺖ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺍﺳﺖ
ﺍﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺎ ﮐﺸﻔﯿﺎﺕ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﻗﻮﻡ ﺑﺰﺭﮒ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ( ﮐﺸﮑﺎﯼ، ﮐﺎﺷﮑﺎﯾﯽ ) ﺭﺍ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﯿﺒﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﺍﺭﺳﯿﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮﻥ ﺳﻮﻣﺮ ﻭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮﻥ ﺍﺷﮑﺎﻧﯿﺎﻥ ﯾﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺟﻮﻉ ﮐﻨﯿﻢ ﺍﻭﻝ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﯿﺮﯼ ﮐﻨﯿﻢ ﺯﯾﺮﺍ ﺍﺻﻞ ﺣﻀﻮﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﻫﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻨﻬﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﺮﺩ ﻧﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮﻝ ﯾﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ ﻭ ﻏﺰﻧﻮﯾﺎﻥ …

ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻮﻣﺮ ﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ؛ ﻟﻮﺣﻪ ﻫﺎﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻮﻣﺮﯾﺎﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻡ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﯿﺨﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﯼ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎﯼ التصاقی ‏( ﺍﻭﺭﺍﻝ – ﺁﻟﺘﺎﯾﯿﮏ ‏) ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺩﺍﺭﺩ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۸۲۰ﺧﻂ ﻣﯿﺨﯽ ﺗﻮﺳﻄ ﮔﺮﺍﺗﻔﻨﺪ ( grotfend ) ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪ ﻭ ‏« ﺍﻭﭘﺮ ‏» ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩ . ﺳﻮﻣﺮﺷﻨﺎﺱ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ‏« ﻓﺮﯾﺘﺰ ﻫﻮﻣﻞ ‏» ۳۵۰ ﻭﺍﮊﻩ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺭﺍ ﺍﺯﻧﻈﺮ ﻣﻌﻨﯽ ﻭ ﺁﻭﺍ ﺑﺎ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﯼ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺗﺮﮐﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮﺩ ﻭﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻠﯽ ﺭﻏﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺭﯾﺸﻪ ﻭ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ .
ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﻟﺘﺼﺎﻗﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﯾﻼﻣﯽ ‏( ۳۵۰۰ ﻕ . ﻡ ‏) ﻫﻮﺭﯾﻬﺎ ۳ ﺍﻟﯽ ۴ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﻕ ﻡ ، ﺳﻮﯼ ﻫﺎ ، ﮐﺎﺳﯽ ﻫﺎ ،ﻟﻮﻟﻮﺑﯽ ﻫﺎ، ﻗﻮﺗﯽ ﻫﺎ، ﯾﺎﻗﻮﺗﯿﻠﻮﻫﺎ ‏( ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻗﻮﺗﯿﻠﻮ ﻧﺎﻡ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺧﻮﺵ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ‏) ﻫﯿﺖﻫﺎ،ﺍﻭﺭﺍﺭﺗﻮ ﻫﺎ،ﻣﺎﺩﻫﺎ، ﺍﺷﮑﺎﻧﯿﺎﻥ ‏( ﺳﮑﺎﺋﯿﺎﻥ ‏) ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺍﺭﻭﭘﺎﺋﯿﺎﻥ ﺍﯾﺴﮑﯿﺚ ـ ﺍﺳﮑﯿﺖ، ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺷﻮﺭﯼ( ﺍﯾﺸﻐﻮﺯ ‏) ﺩﺭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﺒﺮﯼ ﺁﺷﻐﻮﺭ ﻭﺑﻪ ﺗﺮﮐﯽ ‏( ﺍﯾﺸﻐﻮﺯ ﯾﺎ ﺍﯾﭻ ﺍﻭﻏﻮﺯ ‏) ﯾﺎ ﺍﻭﻏﻮﺯ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻣﻌﺮﻭﻓﻨﺪ ﻭ ﺳﺎﮐﺎ ﯾﺎ ﺳﮑﺎﯾﯽ ﺭﺍ ﺑﻤﻌﻨﯽ ﺯﯾﺮﮎ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ .
ﺑﺪﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﺩﻋﺎ ﻛﻨﯿﻢ ﻛﻪ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪﯼ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻧﺨﺴﺘﯿﻨﻪﯼ ﺗﺮﻛﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ﺩﻭﯾﺴﺖ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﻣﯽﺭﺳﺪ ﺍﻟﻔﺎﻅ ﺗﺮﻛﯽ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍﻟﻮﺍﺡ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﻙ ﺗﻐﯿﯿﺮﻫﺎﯼ ﺁﻭﺍﯾﯽ ﺩﺭ ﺗﺮﻛﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺭﺍﯾﺞ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦﺟﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻋﺪ ﺍﺑﺪﺍﻝ، ﺍﺳﻘﺎﻁ، ﺣﺬﻑ ﻭ ﻗﻠﺐ ﺁﻭﺍﯾﯽ ﺁﻭﺍﻛﻬﺎ ﻭ ﻭﺍﻛﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﯿﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺗﺮﻛﯽ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺗﺎ ﺗﺮﻛﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﯾﻢ؛
.۱ﺍﺑﺪﺍﻝ D ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺑﻪ Y ﺩﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

.۲ ﺍﺳﻘﺎﺕ G ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﻭ ﯾﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺁﻥ ﺑﻪ Y ﺩﺭﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

.۳ ﺍﺑﺪﺍﻝ M ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺑﻪ Q ﺩﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

.۴ ﺍﺳﻘﺎﻁ ﻭ ﯾﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ N ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺑﻪ Y ﺩﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

.۵ ﺍﺑﺪﺍﻝ S ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺑﻪ Y ﺩﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

.۶ ﺍﺑﺪﺍﻝ sh ﺩﺭ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺑﻪ ch ﺩﺭ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ

( ﭘﺮﻓﺴﻮﺭ ﻣﺤﻤﺪ ﺯﺍﺩﻩ ﺻﺪﯾﻖ، ﺩﮐﺘﺮ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﮐﯿﺎﻧﯽ)
………………………….
ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﺭﺍ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﯾﻢ ﺍﻣﺎ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺁﯾﺎ ﺍﺯ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ؟ ﺑﺎ ﺩﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﺁﻭﺭﺩ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺎﺭﺱ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺱ ﻧﯿﺎﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻮﭺ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺯ ﺑﺎ ﺟﺬﺏ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺱ ﮐﻪ ﻣﻮﻃﻦ ﺍﺻﻠﯽ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺍﻧﺪ. ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺯ ﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺷﻬﺪﺍﺩ ‏( ﺟﯿﺮﻓﺖ ‏) ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ‏« ﺍِﺭﺗﻪ ‏» ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺣﺪﻭﺩ ۱۰۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻮﻣﺮ، ﺷﻬﺮ ﺍﺭﺗﻪ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺟﯿﺮﻓﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﻋﻈﯿﻤﯽ ﺭﺍ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻗﺮﻥ ﺑﻪ ﺩﻻﯾﻞ ﻧﺎ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪ، ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻮﭺ ﺯﺩﻧﺪ، ﮔﻮﯾﺎ ﺍﯾﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﯿﻼﻡ ﻭ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻨﻬﺮﯾﻦ ﺳﺮﺍﺯﯾﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺳﻮﻣﺮﯼ ﻫﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻮﻣﺮ ﺭﺍ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺭﺗﻪ ‏« ﺁﺭﺗﺎ ‏» ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﮑﺘﻮﺏ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻮﻣﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﮔﻞ ﻧﺒﺸﺘﻪﻫﺎ ﻭ ﺳﺮﻭﺩﻫﺎﯼ ﺣﻤﺎﺳﯽ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺑﻪﺍﯾﻦ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺍﺷﺎﺭﻩﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﯾﺎﺭﯼ ﻃﻠﺒﯿﺪﻩﺍﻧﺪ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺁﻣﺪﻩﺍﺳﺖ ﮐﻪ :” ﺑﺮﺝ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﯼ ﺁﺭﺗﺎ ﺍﺯ ﻻﺟﻮﺭﺩ ﺳﺒﺰﻧﺪ، ﺩﯾﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺁﺟﺮ ﻗﺮﻣﺰ، ﻭ ﺧﺎﮎ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﯿﺎﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻨﺎ ﮐﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﺍﺯ ﮐﻮﻩﻫﺎﯾﯽ ﺁﻣﺪﻩﺍﺳﺖ ﮐﻪﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺮﻭ ﻣﯽﺭﻭﯾﺪ .”